Οι πελαργοί επιστρέφουν στο Εθνικό Πάρκο

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΚΟΤΥΧΙΟΥ-ΣΤΡΟΦΥΛΙΑΣ

Ενάντια στα σημεία των καιρών, που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το φυσικό περιβάλλον, ένα ζευγάρι λευκοπελαργών (Ciconia ciconia) έφτιαξε τη φωλιά του στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς. Το γεγονός προκαλεί έντονο ενδιαφέρον, καθώς είναι η πρώτη φορά μετά από δεκαετίες που το συγκεκριμένο είδος φωλιάζει στην Πελοπόννησο. Πληροφορίες αναφέρουν φώλιασμα πελαργών μέσα στη δεκαετία του ’80 και ’90 στην περιοχή της λίμνης Τάκας και βορειοδυτικά της Καλαμάτας, ενώ επί Τουρκοκρατίας το είδος απαντιόταν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο.

Οι εργαζόμενοι στην προστατευόμενη περιοχή παρατηρούσαν κάθε άνοιξη τα τελευταία έξι χρόνια, μια ολιγομελή ομάδα πελαργών να κινείται στην περιοχή μεταξύ Μετοχίου και Λάππα Αχαΐας. Καθώς η τακτική εμφάνιση τους θεωρήθηκε καλός οιωνός, ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου κατέθεσε τον Σεπτέμβριο του 2008, γραπτό αίτημα προς τη ΔΕΗ για την τοποθέτηση τεχνητών φωλιών σε επιλεγμένες θέσεις. Η φύση όμως, ευτυχώς, προσπερνάει αντιξοότητες και γραφειοκρατικές διαδικασίες και οι πελαργοί κατάφεραν φέτος, να χτίσουν μόνοι τους τη φωλιά τους στην κολώνα της επιλογής τους. Μετά από προσπάθεια πέντε ημερών και κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των κατοίκων του Μετοχίου, το ζευγάρι ολοκλήρωσε και εγκαταστάθηκε στη νέα του φωλιά (βλ. φωτογραφία).

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι πελαργοί είναι άνθρωποι μεταμορφωμένοι και στην Ευρώπη ότι η εγκατάσταση ενός ζευγαριού πελαργών σε έναν τόπο προμηνύει καλή σοδειά για την περιοχή, ίσως γιατί μια από τις αγαπημένες τους τροφές είναι οι ακρίδες. Όσο όμως, περνάει ο καιρός οι παλιές δοξασίες ξεχνιούνται και η ευνοϊκή συμπεριφορά του ανθρώπου προς τον πελαργό υποχωρεί. Οι κίνδυνοι που απειλούν τους πελαργούς στις μέρες μας είναι αρκετοί, κάποιοι από τους οποίους δημιουργούν πολύ σοβαρά προβλήματα στους τοπικούς πληθυσμούς του είδους. Βασική αιτία της ελάττωσης του αριθμού των πελαργών είναι η αποξήρανση βάλτων και υγρών λιβαδιών όπου βρίσκουν την τροφή τους (ερπετά, αμφίβια και έντομα). Παράλληλα, η εκτεταμένη χρήση χημικών ουσιών, όπως ζιζανιοκτόνων και βιοκτόνων (π.χ. για την καταπολέμηση των ακρίδων) που καταλήγουν στην τροφική αλυσίδα με καταστροφικές συνέπειες για τα πουλιά. Τέλος, ο σημαντικότερος ίσως κίνδυνος για το μεγαλόσωμο αυτό είδος, είναι τα ηλεκτροφόρα καλώδια, καθώς έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, έδειξαν ότι το 1/3 από τους θανάτους των νεαρών πελαργών οφείλεται σε ηλεκτροπληξίες.

Ο λευκοπελαργός είναι σήμερα απειλούμενο είδος και περιλαμβάνεται στην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των άγριων πουλιών», στο Παράρτημα Ι, ως είδος για το οποίο πρέπει να λαμβάνονται ιδιαίτερα μέτρα προστασίας όσον αφορά στον βιότοπό του, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επιβίωση και αναπαραγωγή στην περιοχή εξάπλωσής του. Μετρήσεις που έχουν γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο από το 1944, σχετικά με την αναπαραγωγική επιτυχία των πελαργών έδειξαν ότι τόσο ο αριθμός των πουλιών, όσο και ο αριθμός των αυγών που γεννούν κάθε χρόνο συνεχώς ελαττώνεται. Στην Ελλάδα το 1958 υπήρχαν 9.190 ζευγάρια, ενώ κατά την 5η Διεθνή απογραφή στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική το 1994/95, κατεγράφησαν στη χώρα μας 1.500 ζευγάρια.

Το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης παρακολουθεί καθημερινά την παρουσία των πουλιών και βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ώστε να διαπιστωθεί και η επιτυχία του φωλιάσματος. Παράλληλα, εξασφάλισε την άμεση ανταπόκριση της ΔΕΗ ώστε να τοποθετηθούν οι τεχνητές φωλιές που έχουν ήδη εγκριθεί και οι οποίες θα προσελκύσουν, πιθανότατα κι άλλα ζευγάρια την επόμενη άνοιξη. Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία έστω και του ενός ζευγαριού, καταδεικνύει τη μεγάλη οικολογική αξία του συμπλέγματος των μόνιμων και εποχικών υγροτόπων του Εθνικού Πάρκου Κοτυχίου-Στροφυλιάς.

Περισσότερες πληροφορίες για τους πελαργούς της Ελλάδας μπορείτε να βρείτε στη σχετική ιστοσελίδα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας: http://www.ornithologiki.gr/ekdp/ciconia/gr/pelargos/index.htm