Σημεία ζωής εμφανίζει η Κορώνεια, για πρώτη φορά μετά δύο δεκαετίες διαρκούς υποβάθμισης που είχαν φέρει τα νερά της στο σημείο μηδέν.
Τα πρώτα έργα για την αποκατάσταση της λίμνης έχουν αρχίσει να αποδίδουν και, όπως δείχνουν οι νέες έρευνες, τα υδάτινος όγκος της έχει επιστρέψει σε ποσοστό που αγγίζει το 40%.
Τα δεδομένα είναι αρκετά ενθαρρυντικά, πιο ικανοποιητική όμως είναι η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η περιοχή.
Αν και υπολείπεται ακόμα αρκετά από αυτό που ήταν στο παρελθόν, η Κορώνεια θυμίζει ξανά λίμνη και όχι… κρανίου τόπο, όπως πριν από τρία χρόνια, όταν οι σοκαριστικές εικόνες από τα νεκρά πτηνά στον στεγνό πυθμένα της έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Οπως έδειξαν οι τελευταίες μετρήσεις που έγιναν από τους επιστήμονες του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος, το βάθος της λίμνης ανέρχεται πλέον στα 1,62 μέτρα.
Ο στόχος του σχεδίου για την αποκατάσταση της Κορώνειας είναι να αποκτήσει η λίμνη μέγιστο βάθος πάνω από 4 μέτρα. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει την ολοκλήρωση των έργων που έχουν προβλεφθεί και τα οποία, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, προχωρούσαν με επιεικώς… περιπετειώδεις ρυθμούς.
Το αποκαλούμενο «μάστερ πλαν» για την αποκατάσταση της Κορώνειας ξεκίνησε να εκτελείται από το 2004, μέχρι σήμερα όμως έχει ολοκληρωθεί μόλις το 20% των προβλεπόμενων έργων.
Η σύνδεση με τη Βόλβη
Βασικό ρόλο στην αποκατάσταση μέρους του υδάτινου όγκου της λίμνης έπαιξε η ολοκλήρωση των χωματουργικών έργων στη λεγόμενη «ενωτική τάφρο», τον γεωλογικά διαμορφωμένο διάδρομο που στο παρελθόν ένωνε την Κορώνεια με τη γειτονική λίμνη της Βόλβης.
«Η ενωτική τάφρος ήταν η υδάτινη δίοδος που ιστορικά και σε περιόδους μεγάλων βροχοπτώσεων συνέδεε τα νερά των δύο λιμνών.
Με μερικά μικρά, αλλά στοχευμένα και καλά μελετημένα χωματουργικά έργα, δώσαμε στην τάφρο την κλίση που θέλαμε κι έτσι σήμερα τα όμβρια ύδατα καταλήγουν στην Κορώνεια», δηλώνει ο καθηγητής Εδαφολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, Γιώργος Ζαλίδης.
Οντας ο επιστημονικός υπεύθυνος του μάστερ πλαν για την Κορώνεια, ο Γ. Ζαλίδης τονίζει ότι ο ορίζοντας της οριστικής αποκατάστασης της λίμνης μετατίθεται για το 2017.
«Για την οριστική αποκατάστασή της θα πρέπει να περιμένουμε ακόμα μια επταετία. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι να ολοκληρωθούν τα έργα που έχουν εξαγγελθεί», λέει ο καθηγητής του ΑΠΘ, τονίζοντας πως, παρά την εμφανή βελτίωση, η Κορώνεια δεν είναι ακόμα σε θέσει να φιλοξενήσει ζωή.
«Σε σχέση με αυτό που βλέπαμε πριν από μία τριετία, όταν η λίμνη είχε στερέψει τελείως, τα πράγματα είναι σαφώς καλύτερα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Κορώνεια δεν είναι ακόμα λίμνη – σε αυτά τα επίπεδα, ο υδάτινος όγκος της δεν μπορεί να φιλοξενήσει κανένα είδος ζωής. Επιστημονικά, χαρακτηρίζεται ως βαρύτατα τροποποιημένο υδατικό σώμα».
Εκτός από το βάθος των 4 μέτρων, στόχος του σχεδίου αποκατάστασης είναι να ανακαταλάβει η λίμνη την ιστορική της έκταση, αυτή δηλαδή που είχε κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όταν και κάλυπτε συνολικά 37.000 στρέμματα.
Για να γίνει αυτό, βέβαια, χρειάζεται να γίνουν σημαντικά έργα, όπως η ολοκλήρωση βιολογικού καθαρισμού των λυμάτων που έρχονται από την περιοχή του Λαγκαδά και οι εκσκαφές που θα συμβάλουν στην αύξηση του υδάτινου όγκου της.
Σύμφωνα με τον Γ. Ζαλίδη, ωστόσο, το πιο κρίσιμο έργο που πρέπει να γίνει είναι η αντιμετώπιση των αιτιών υποβάθμισης της λίμνης, τα οποία είναι 100% ανθρωπογενή.
Ο λόγος που τα νερά της Κορώνειας υποχωρούσαν συνεχώς χρόνο με τον χρόνο, με αποτέλεσμα να φτάσουν στο σημείο μηδέν το 2007, δεν ήταν άλλος από τις ακατάσχετες και έξω από κάθε σχεδιασμό γεωτρήσεις.
Αφαίμαξη από τις γεωτρήσεις
Επί δεκαετίες, η αγροτική παραγωγή στην επαρχία του Λαγκαδά και σε μεγάλο μέρος του νομού Θεσσαλονίκης στηριζόταν απόλυτα στα υπόγεια ρεύματα που εμπλούτιζαν τον υδάτινο όγκο της Κορώνειας.
Ωστόσο, η έλλειψη σχεδιασμού και οι εκτεταμένες παρανομίες οδήγησαν στην πλήρη αφαίμαξη του υδροφόρου συστήματος της λίμνης.
Σύμφωνα με στοιχεία που είχαν δει το φως της δημοσιότητας τον περασμένο Φεβρουάριο, γύρω από την περιοχή της Κορώνειας λειτουργούσαν περισσότερες από 2.000 γεωτρήσεις χωρίς καμία άδεια.
«Η λειψυδρία και οι μειωμένες βροχοπτώσεις που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ελλάδα έχουν συμβάλει στην υποβάθμιση, αναμφίβολα όμως η μεγαλύτερη πληγή της Κορώνειας είναι οι γεωτρήσεις», λέει ο Γιώργος Ζαλίδης.
