του Ματθαίου Μπίνα
Ανάπτυξη της υπαίθρου και της ποιοτικής αγροτικής παραγωγής, παράλληλα με την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων, είναι ο στόχος των αγροτοπεριβαλλοντικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, τα οποία όμως αργούν, έχοντας προκαλέσει προβληματισμό σε φορείς της αγροτικής οικονομίας. «Είναι αναγκαιότητα να επιτύχουμε άνοδο του βιοτικού επιπέδου σε αυτές τις περιοχές και να τις κάνουμε ίσες όσον αφορά την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που προσφέρουν τα αστικά κέντρα με σκοπό να κρατήσουμε τον κόσμο εκεί», δηλώνεται εμφατικά από γεωπόνους. Τέτοια έργα μπορεί να είναι διευθετήσεις χειμάρρων εντός οικισμών, αναπλάσεις κοινόχρηστων χώρων, αναβάθμιση της ποιότητας πόσιμου νερού κτλ.
Τα αγροτοπεριβαλλοντικά μέτρα
Όσον αφορά τα αγροτοπεριβαλλοντικά μέτρα του ΕΣΠΑ, γεωπόνοι σημειώνουν ότι ικανοποιούν και τις δύο παράλληλες και αλληλένδετες στοχεύσεις και επιγραμματικά αναφέρουν τις εξής:
- Βιολογική Γεωργία: Πρόκειται για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων, χωρίς τη χρήση χημικών σκευασμάτων και τήρηση των κατευθύνσεων και προδιαγραφών παραγωγής που έχει θέσει η ΕΕ. Μέσω του συγκεκριμένου μέτρου επιτυγχάνεται η εγγύηση της ποιότητας στους καταναλωτές, η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών(προστιθέμενη αξία), η προστασία των φυσικών πόρων ,η διατήρηση της βιοποικιλότητας και η αειφόρος αγροτική ανάπτυξη.
- Βιολογική Κτηνοτροφία: Πρόκειται για την παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων, με την τήρηση των κατευθύνσεων και προδιαγραφών παραγωγής της ΕΕ. Και σ’ αυτό το μέτρο τα αναμενόμενα αποτελέσματα είναι όμοια με αυτά της Βιολογικής Γεωργίας.
- Εκτατικοποίηση της Κτηνοτροφίας: Μέσω του συγκεκριμένου μέτρου επιτυγχάνεται η μείωση της πυκνότητας βόσκησης τουλάχιστον κατά 20%, με στόχο να επιτευχθεί πυκνότητα από 0,8 ΜΜΖ (Μονάδες Ζωικού Κεφαλαίου) έως 1 ΜΜΖ /εκτάριο, εκτός και αν προβλέπεται κάτι διαφορετικό σε σχετική μελέτη.
- Προστασία των ευαίσθητων στα νιτρικά περιοχών: Στοχεύει στη μείωση του προβλήματος των νιτρικών με συνδυασμό αμειψισποράς-αγρανάπαυσης και μείωσης των λιπαντικών μονάδων και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
- Σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης στην παραγωγή βάμβακος: Για τη μετάβαση από τη συμβατική παραγωγή βάμβακος σε αυτή της ολοκληρωμένης διαχείρισης καθιερώνεται ένα καθεστώς ενίσχυσης των παραγωγών που θα καλύπτει το πρόσθετο κόστος, την απώλεια εισοδήματος και τις δαπάνες συναλλαγής, που συνεπάγεται η προσαρμογή αυτή, με παράλληλα οφέλη στην προστασία του περιβάλλοντος.
- Διατήρηση απειλούμενων αυτοχθόνων φυλών αγροτικών ζώων: Μέτρο για τη στήριξη των γεωργών προκειμένου να διατηρήσουν ή και να αυξήσουν τον αριθμό των απειλούμενων από εγκατάλειψη αυτοχθόνων φυλών αγροτικών ζώων, μέχρι ένα ελάχιστο αποδεκτό αριθμό ασφαλείας, με σκοπό τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των αυτοχθόνων αγροτικών ζώων που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και των παραδοσιακών εκτατικών συστημάτων εκτροφής.
- Διατήρηση εκτακτικών καλλιεργειών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση: Μέτρο για την ενίσχυση των παραγωγών για καλλιέργεια φυτών που απειλούνται με γενετική διάβρωση. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνονται οι ενέργειες: Καλλιέργεια ετήσιων και πολυετών φυτών, η διατήρηση ντόπιων ειδών πολυετών καλλιεργειών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο των απειλούμενων με γενετική διάβρωση και η αναπαραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού από τα καλλιεργούμενα φυτά, ετήσια και πολυετή είδη και ποικιλίες.
- Προώθηση γεωργικών πρακτικών για την προστασία της άγριας ζωής: Προβλέπεται η ενίσχυση παραγωγών για την προστασία της άγριας ζωής με τεχνικές όπως:
- Να αφήνουν ασυγκόμιστη παραγωγή
- Να μη χρησιμοποιούν χημικά εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα
- Οι ενισχυόμενες εκτάσεις να μένουν ελεύθερης πρόσβασης στην άγρια ζωή
- Να διατηρούνται τα υπάρχοντα μονοπάτια και τα μικρά αρδευτικά κανάλια
- Να μη χρησιμοποιούνται δηλητηριασμένα δολώματα
- Να διατηρήσουν τις υπάρχουσες αγροικίες στους βιότοπους του κιρκινεζίου
- Διατήρηση γενετικών πόρων στην κτηνοτροφία: Μέτρο που προβλέπει την τήρηση στοιχείων γενεαλογίας και ελέγχου αποδόσεων των ζώων, καθώς και ενημέρωση και παροχή συμβουλών για τη διάδοση του κατάλληλου αναπαραγωγικού υλικού για την περιοχή.
- Αγορά-Εγκατάσταση ηλεκτροφόρου περίφραξης: Ενισχύονται κατά προτεραιότητα οι συστηματικοί μελισσοκόμοι που μετακινούνται στις περιοχές παρέμβασης και κτηνοτρόφοι με εκτατικές εκτροφές αιγοπροβάτων που διαμένουν ή μετακινούνται στις περιοχές παρέμβασης,
- Αγορά-Διατήρηση ελληνικού ποιμενικού: Προβλέπει την αγορά και διατήρηση ζεύγους ελληνικού ποιμενικού, με σκοπό την προστασία των κοπαδιών από τις επιθέσεις λύκων, αρκούδων, καθώς και συμβολή στην προστασία της βιοποικιλότητας.
- Αγορά και Εγκατάσταση ειδικού εξοπλισμού για την προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας: Προβλέπεται η αγορά και τοποθέτηση τεχνητών φωλιών, η κατασκευή ταΐστρων και η δημιουργία δενδροσυστάδων-θαμνοσυστάδων, με σκοπό την προστασία της βιοποικιλότητας.
- Προστασία Φυτοφρακτών: Δικαιούχοι μπορούν να κριθούν γεωργοί κάτοχοι γεωργικών εκτάσεων στις οποίες υπήρχαν ή υπάρχουν φυτοφράκτες οι οποίοι έχουν υποστεί ζημιές σε ποσοστό άνω του 10% από αίτια που δεν έχουν σχέση με τις δραστηριότητες του κατόχου, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες κ.α.
- Αποκατάσταση αναβαθμίδων: Δικαιούχοι μπορούν να κριθούν κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων στις οποίες υπάρχουν παραδοσιακά λιθόκτιστες αναβαθμίδες οι οποίες έχουν υποστεί ζημιές σε ποσοστό τουλάχιστον 10% με αίτιο τις πλημμύρες ή άλλες φυσικές καταστροφές.
- Ενισχύσεις Νatura και ενισχύσεις που συνδέονται με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ: Δίνεται ενίσχυση σε αγρότες, εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000, εφόσον στα αγροτεμάχια που βρίσκονται στις περιοχές αυτές.