ΔΤ Σχετικά με την κατάργηση του ΦΔ Εθνικού Δρυμού Αίνου

Αργοστόλι, 07.09.2012

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Σας ενημερώνουμε ότι σύμφωνα με πρόσφατη πρόταση της κ. Γεν. Γραμματέως του Υ.Π.Ε.Κ.Α. προς το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης “σχετικά με την συγχώνευση των φορέων της αρμοδιότητας του ΥΠΕΚΑ”, δρομολογείται η συγχώνευση/κατάργηση Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών με στόχο την μείωσή τους σε 14. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι μεταξύ των 4-5 Φορέων που προτείνονται για κατάργηση, συγκαταλέγεται και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου. Να σημειωθεί δε ότι είναι ο μοναδικός Φορέας Διαχείρισης που καταργείται, ο οποίος έχει ως περιοχή ευθύνης έναν Εθνικό Δρυμό!

Όπως αναλύεται παρακάτω, η δρομολογούμενη κατάργηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, υπολείπεται εμπεριστατωμένης τεκμηρίωσης ως προς την επιστημονική και οικονομική σκοπιμότητα, θα οδηγήσει δε στην δημιουργία σημαντικών προβλημάτων, καθώς:

• Από τη δρομολογούμενη κατάργηση του Φορέα δεν προκύπτει σε καμία περίπτωση οικονομία για τον Κρατικό Προϋπολογισμό, καθώς η χρηματοδότησή του καλύπτεται από Ευρωπαϊκά Κοινοτικά Κονδύλια.
• Το Διοικητικό του Συμβούλιο, το οποίο, σημειωτέον, συνεδριάζει τακτικά και χωρίς προβλήματα απαρτίας, εργάζεται εθελοντικά (αμισθί) για τον προγραμματισμό και την ομαλή λειτουργία του Φορέα. Συνεπώς από την κατάργηση του επίσης δεν προκύπτει κάποια εξοικονόμηση πόρων.
• Η δρομολόγηση της κατάργησης του Φορέα θα οδηγήσει μοιραία σε αξιοσημείωτη διαταραχή στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματός του, που έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, οδηγώντας σε μη απορρόφηση σημαντικών κοινοτικών κονδυλίων, τα οποία θα παραμείνουν αδιάθετα. Επειδή δε η τήρηση του χρονοδιαγράμματος εργασιών του Φορέα είναι στενά συνδεδεμένη, μεταξύ των άλλων, με την ικανοποίηση συμβατικών υποχρεώσεων της Ελλάδας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οποιαδήποτε αλλαγή ως προς την λειτουργία του, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες καθυστερήσεις και συνεπώς στην επιβολή υψηλών προστίμων.

Στη σχετική πρόταση της κ. Γεν. Γραμματέως του Υ.Π.Ε.Κ.Α. υπάρχουν Φορείς που παραμένουν ως έχουν, διότι οι προστατευόμενες περιοχές τους ανταποκρίνονται στα εξής χαρακτηριστικά: 1) διεθνή αναγνωρισιμότητα, 2) μοναδικότητα των προστατευόμενων αντικειμένων, 3) οικολογική και γεωγραφική αυτονομία και 4) ιστορικότητα της περιοχής.

Το Δ.Σ. του Φορέα, κατά την χθεσινή του συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα, εξέφρασε την ακλόνητη πεποίθησή του ότι ο Εθνικός Δρυμός Αίνου ικανοποιεί πλήρως όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, καθώς πράγματι διαθέτει:

1. Διεθνή αναγνωρισιμότητα (από βοτανικής απόψεως). – Το όρος Αίνος της Κεφαλονιάς αποτελεί τον “locus classicus” της Κεφαλληνιακής Ελάτης (Abies cephalonica), δηλαδή τον τόπον όπου έχει ανακαλυφθεί και περιγραφεί το είδος. Το ενδημικό είδος Abies cephalonica, ένα από τα κυρίαρχα δασικά είδη της ελληνικής χλωρίδας, φέρει το όνομα της νήσου Κεφαλονιάς, μαζί με ένα πλήθος άλλων ελληνικών ειδών που φέρουν το όνομα του όρους Αίνος ή της Κεφαλονιάς (π.χ. Viola cephalonica, Poa cephalonica, Silene cephallenia, Erysimum cephalonicum, Limonium cephalonicum, Οphrys cephalonica, Astragalus sempervirens subsp. cephalonicus, Campanula garganica subsp. cephallenica, Mentha pulegium subsp. cephalonica,  Scutellaria rupestris subsp. cephalonica  και Saponaria aenesia, Ajuga orientalis subsp. aenesia).

2. Μοναδικότητα των προστατευόμενων αντικειμένων. – Το δάσος της Κεφαλληνιακής Ελάτης στον Εθνικό Δρυμό του Αίνου αποτελεί τον καθαρότερο “γενετικώς” πληθυσμό των δασών της Ελλάδας, λόγω της γεωγραφικής του απομόνωσης. Το γεγονός αυτό είναι μεγίστης επιστημονικής σημασίας και για τον λόγο αυτό ο Αίνος κηρύχθηκε ως Εθνικός Δρυμός πριν πενήντα ακριβώς χρόνια (Β.Δ. 776/19 Νοεμβρίου 1962) και σήμερα αποτελεί Τόπο Κοινοτικής Σημασίας (GR2220002ΤΚΣ) / Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) (GR2220006).

-Είναι επίσης σημαντικό ότι στον Εθνικό Δρυμό φύονται 36 ελληνικά ενδημικά είδη φυτών, εκ των οποίων 7 είναι αποκλειστικά ενδημικά του Εθνικού Δρυμού και της νήσου Κεφαλονιάς. Επιπλέον, 5 είδη του Εθνικού Δρυμού έχουν καταγραφεί στο νέο “Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων” στο οποίο προτείνεται να προστατευθούν ως ‘Σπάνια’ και ‘Κινδυνεύοντα’.

3. Οικολογική και γεωγραφική αυτονομία. – Η Κεφαλονιά με το όρος Αίνος είναι το μοναδικό νησί της Ελλάδας (η Εύβοια δεν θεωρείται βιογεωγραφικώς νησί), το οποίο έχει δάσος Ελάτης, κάτι σπάνιο ακόμα και για τα νησιά της Μεσογείου. Ως νήσος, η Κεφαλονιά με το όρος Αίνος αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση οικολογικής και γεωγραφικής αυτονομίας.
4. Ιστορικότητα της περιοχής. – Ενδεικτικά αναφέρονται χαρακτηριστικά αποσπάσματα κειμένων που μαρτυρούν την ιστορικότητα του Εθνικού Δρυμού Αίνου:

– « … Αυτή (η Κεφαλληνία) δ’ εστίν ορεινή· μέγιστον δ’ όρος εν αυτή εν ω Διός Αινησίου ιερόν … ». ― Στράβων 456.

– « … Έστι γαρ Αίνος όρος της Κεφαλληνίας, όπου Αινησίου Διός ιερόν εστί, ου μνημονεύει Λέων εν Περίπλω και Τιμοσθένης εν τοις Λιμέσιν … ». ― Ρόδιος ΙΙ, 297.

– «Ενώ η ομηρική γεωγραφία για την Κεφαλονιά και την Ιθάκη είναι συγκεχυμένη, οι αναφορές για τον Αίνο είναι κατηγορηματικές και σαφείς. Το γεγονός αυτό και μόνο αποδεικνύει τη σπουδαιότητα του. Θα λέγαμε ότι η παρουσία του βουνού ‘στοιχειώνει’ στην κυριολεξία την τύχη του νησιού και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επηρεάζει τη ζωή των κατοίκων του μέσα στους αιώνες. Οι αρχαίοι συγγραφείς παραδίνουν σε μας τον Αίνο σαν βουνό ιστορικό και ιερό, περιβλημένο με την αίγλη του μυστηρίου και της Θεότητας. Ο συσχετισμός του με διάφορους μύθους, θρησκευτικά ή ιστορικά γεγονότα και ο ρόλος του στην οικονομική και πολιτική εξέλιξη του νησιού τον τοποθετούν σαν το κεντρικό σημείο αναφοράς όλης της ιστορίας της Κεφαλονιάς από τα μυθικά χρόνια μέχρι σήμερα». ― Ν. Κατσούνη, Αφιέρωμα στον Εθνικό Δρυμό Αίνου, 1998.

Εντούτοις,  ο Εθνικός Δρυμός Αίνου είναι ο μοναδικός Εθνικός Δρυμός για τον οποίο προτείνεται να καταργηθεί ο Φορέας Διαχείρισής του!

Εκείνο, ίσως, στο οποίο ο Εθνικός Δρυμός Αίνου φαίνεται να ‘υστερεί’ είναι το μικρό του μέγεθος! Στην αξία όμως της βιοποικιλότητας δεν παίζει κανένα ρόλο το μέγεθος. Αντιθέτως, το μικρότερο μέγεθος, σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN = International Union for Conservation of Nature), είναι εκείνο που δίνει μεγαλύτερη αξία στο προστατευτέο αντικείμενο.

Στα παραπάνω προστίθεται η άψογη λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου όλα αυτά τα χρόνια. Είναι ίσως από τους λίγους Φορείς που έχει καταφέρει μέχρι σήμερα τόσα πολλά, όπως είναι η προκήρυξη και η υλοποίηση των υποέργων καταγραφής και παρακολούθησης των ειδών χλωρίδας, πανίδας και ορνιθοπανίδας, μανιταριών, ανάπτυξης και ραδιοχρονολόγησης της Ελάτης, των τύπων οικοτόπων και της δημιουργίας Τράπεζας Γενετικού Υλικού. Εκείνο όμως που κυρίως έχει καταφέρει ο Φορέας είναι η σωστή Ενημέρωση/Ευαισθητοποίηση μαθητών και κοινού, η Επόπτευση/Φύλαξη του Εθνικού Δρυμού και η καλή συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και τους εργαζομένους στην γύρω περιοχή. Αυτό έχει επιτευχθεί χάρις στην επιμονή και τη συνεχή προσπάθεια του άρτια καταρτισμένου επιστημονικού (2 Διδάκτορες και 2 με ΜSc) και άλλου εξειδικευμένου προσωπικού, που έχει επιλεγεί από το Δ.Σ. του Φορέα μέσω Α.Σ.Ε.Π.

Όλη αυτή η πολυετής προσπάθεια του Δ.Σ. και του προσωπικού του Φορέα, σήμερα επιβραβεύεται δυστυχώς με την προτεινόμενη κατάργησή του!

Μια απόφαση κατάργησης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου δημιουργεί σημαντικά ερωτηματικά, καθώς το προσδοκώμενο όφελος, κατά γενική ομολογία, αναμένεται μηδαμινό, ενώ αντιθέτως είναι προφανές ότι τα προβλήματα που θα ανακύψουν θα είναι ευρέων διαστάσεων, θα δημιουργήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και θα έχουν σοβαρό κόστος, δημοσιονομικό και κοινωνικό, αλλά πρωτίστως περιβαλλοντικό!

Με τιμή

Η Πρόεδρος του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου

Καθηγήτρια Γεωργία Καμάρη