ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 8 Φεβρουαρίου 2011
ΘΕΜΑ: Ομιλία Υπουργού ΠΕΚΑ, Τίνας Μπιρμπίλη, στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για το Σχέδιο νόμου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις. Συζήτηση κατ’ άρθρο
«Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές, Χτες (7/2/2011) σας καταθέσαμε τις κατ’ άρθρο αλλαγές και τροπολογίες επί του νομοσχεδίου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Όπως και εσείς θα διαπιστώσετε, λάβαμε πολύ σοβαρά υπόψη τις γνώμες και θέσεις που ακούστηκαν στην αίθουσα αλλά και τα γραπτά που μας στείλατε στο Υπουργείο. Επίσης, λήφθηκαν υπόψη και τα σχόλια των επιστημονικών φορέων που κάλεσε η Επιτροπή στην Ειδική Συνεδρίαση στις 19/1/2011. Έχετε ήδη στα χέρια σας τις αλλαγές, αλλά θα ήθελα να αναλύσω περισσότερο το σκεπτικό τους:
- Στο άρθρο 2
Προστέθηκε ο ορισμός της εκτός τόπου (exsitu) προστασίας της βιοποικιλότητας, με την προστασία του γενετικού υλικού στις σχετικές τράπεζες και τους βοτανικούς κήπους. Αν και η αναφορά στην προστασία του γενετικού υλικού υπήρχε ήδη σε πολλά άρθρα του νομοσχεδίου, έλειπε ο σχετικός ορισμός.
- Στο άρθρο 3
Η αλλαγή αφορά νομοτεχνική βελτίωση διατύπωσης στις δύο παραγράφους, όπως προτάθηκε από τους νομικούς συμβούλους του Υπουργείου.
- Στο άρθρο 5
- Στην παράγραφο 3γ στις χαρακτηριστικές ονομασίες των πάρκων, προστέθηκε και η ονομασία γεωπάρκο, αν η περιοχή περιλαμβάνει μεγάλης σημασίας γεωτόπους.
- Στην παράγραφο 3.2.δ διατηρούμε τις υφιστάμενες βιομηχανικές δραστηριότητες στα Περιφερειακά Πάρκα, που τις επέτρεπε καιο 1650/86 για τις περιοχές οικοανάπτυξης και στην παράγραφο 4.3.γ επιτρέπουμε τη λατομική και τη μεταλλευτική δραστηριότητα στα Καταφύγια Άγριας Ζωής, όπως προέβλεπε και ο δασικός κώδικας. Συμφωνούμε με την άποψη που εξέφρασαν πολλοί βουλευτές ότι η εξορυκτική δραστηριότητα δεν είναι εξ ολοκλήρου ασύμβατη με την προστασία σημαντικών βιοτόπων, δεδομένου όμως πάντα ότι θα υπόκειται σε αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους και θα διασφαλίζει την αποκατάσταση της βλάστησης όπου αυτή διαταράσσεται.
- Στην παράγραφο 4.2.γ η εξουσιοδότηση σχετικά με τις ειδικές ρυθμίσεις στις περιοχές ΖΕΠ δεν δίνεται πια στον υπουργό αλλά θα ορίζεται με πδ, κάτι που ζητήθηκε επανειλημμένως από τους βουλευτές για πολλά θέματα.
- Στο ίδιο άρθρο προστέθηκε παράγραφος 7 που προβλέπει ότι η δημιουργία Περιοχών Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) απαγορεύεται στις περιοχές απολύτου προστασίας της φύσης και προστασίας της φύσης, κάτι που ζητήθηκε από πολλούς βουλευτές και είναι συμβατό και με το ειδικό χωροταξικό του τουρισμού. Δεν αποκλείστηκε γενικά από τις περιοχές Natura, καθώς όπως έχει ήδη κριθεί νομολογιακά, ο θεσμός των ΠΟΤΑ δεν μπορεί να θεωρείται εξ υπαρχής ασύμβατος με την προστασία των περιοχών Natura 2000.
- Στο άρθρο 6
- Στην παράγραφο 3, σχετικά με το χαρακτηρισμό των προστατευόμενων τοπίων και φυσικών σχηματισμών, που γίνεται με απόφαση του Γ.Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, προστέθηκε ως προϋπόθεση η γνώμη του αιρετού περιφερειάρχη, όπως ζήτησαν και οι βουλευτές. Για τις περιοχές που χαρακτηρίζονται με π.δ. είναι αυτονόητο ότι όλοι οι τοπικοί Ο.Τ.Α. γνωμοδοτούν , όπως προβλέπεται ήδη στην παράγραφο 7 του ίδιου άρθρου.
- Η παράγραφος 5 που αναφερόταν στη διάρκεια των ΕΠΜ. Οι ΕΠΜ, ως εργαλεία για τον χαρακτηρισμό των περιοχών, δεν χρειάζεται να έχουν ορισμένη διάρκεια, αλλά να εξυπηρετούν τον σκοπό τους. Η διάρκεια δεν εξαρτάται από τον παρελθόντα χρόνο από την εκπόνησή τους αλλά από την αλλαγή των χαρακτηριστικών της περιοχής και σε αυτή την περίπτωση είναι αυτονόητη η ανάγκη επικαιροποίησής τους. Ως τώρα το πρόβλημα ήταν η μη έγκριση ή το «πάγωμά» τους μετά την έγκρισή τους. Επίσης το μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι οι περισσότερες προστατευόμενες περιοχές έχουν χαρακτηριστεί με ΚΥΑ που έχουν ήδη κριθεί από το ΣτΕ ως μη σύννομες πράξεις χαρακτηρισμού. Με αυτή τη διάταξη διευκολύνουμε την μετατροπή των ΚΥΑ σε πδ αφού βέβαια περάσουν πρώτα από την εξέταση του ΣτΕ. Επιπλέον ορίζουμε μέγιστο χρόνο 2 χρόνια μετά την ψήφιση αυτού του νόμου για την υλοποίηση των πδ για τις περιοχές, όπου ήδη έχουν εγκριθεί ΕΠΜ. Τέλος, οι εγκεκριμένες ΕΠΜ λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη για τη χωροθέτηση έργων και δραστηριοτήτων στις περιοχές προστασίας.
- Στην παράγραφο 6 έχει διαγραφεί ότι η διαδικασία ανάθεσης των ΕΠΜ ορίζεται με απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ, αφού αυτό έχει ήδη ρυθμιστεί με παλαιότερες διατάξεις.
- Στο άρθρο 8
Στην παράγραφο 6 όπως και για τις ΖΕΠ, η εξουσιοδότηση σχετικά με τις ειδικές ρυθμίσεις στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) δεν δίνεται πια στον υπουργό αλλά θα ορίζεται με πδ.
- Στο άρθρο 9
Ως αποτέλεσμα των συζητήσεων κατά την α’ ανάγνωση του νομοσχεδίου, η παράγραφος 2 άλλαξε με το εξής σκεπτικό: η κατάτμηση και η αρτιότητα για τη δόμηση παραμένει στα 10 στρέμματα. Μοναδική επιτρεπόμενη παρέκκλιση είναι η δόμηση στα ήδη άρτια οικόπεδα των 4 στρ. που έχουν ήδη κατατμηθεί κατά την ψήφιση του παρόντος νόμου. Θεωρούμε πως η ρύθμιση αυτή εξασφαλίζει μια δίκαιη αντιμετώπιση για τους ιδιοκτήτες εκτάσεων μικρότερων των 10 στρεμμάτων. Ταυτόχρονα, παραμένουμε ξεκάθαροι ως προς την πρόθεσή μας να ελεγχθεί η εκτός σχεδίου δόμηση εντός των προστατευόμενων αυτών περιοχών, καθώς είναι σαφές ότι το δικαίωμα αυτό αποτελεί μια οριζόντια απειλή για το σύνολο του φυσικού χώρου της Ελλάδας, πόσο μάλλον για περιοχές που υπόκεινται σε καθεστώς προστασίας από το κοινοτικό δίκαιο. Για τα οικόπεδα που είναι κοντά στα όρια των περιοχών Natura, που είναι σημειωμένα σε χάρτη 1:100.000 ορίστηκε μία ζώνη 300 μέτρων εκατέρωθεν των ορίων, στην οποία θα γίνεται αυτοψία από την οικεία αρχή ή φορέα διαχείρισης, ώστε να διαπιστωθεί αν εμπίπτει σε περιοχή Natura. Το μέγεθος της ζώνης για την αυτοψία καθορίστηκε από την ακρίβεια της γραμμής του χάρτη της κλίμακας 1:100.000. Για την αποφυγή «λαθών», αν το οικόπεδο βρίσκεται στην περιοχή Natura, τότε η έκθεση αυτοψίας θα αποστέλλεται και στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ που εκ του νόμου έχει τη γενική εποπτεία της κατάστασης διατήρησης και του καθεστώτος διαχείρισης των περιοχών αυτών. Θα ήθελα να επαναλάβω εδώ ότι το μέτρο αυτό ελέγχου της δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές Natura βασίζεται στην αρχή της πρόληψης για τις περιοχές που δεν έχουν εκπονηθεί ή δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες των ΕΠΜ και των π.δ. που θα καθορίζουν συγκεκριμένα μέτρα προστασίας. Επομένως, οι ρυθμίσεις που προβλέπουν τα προεδρικά διατάγματα που έχουν εκδοθεί βάσει του άρθρου 21 του 1650/86 εξακολουθούν να ισχύουν για τις συγκεκριμένες περιοχές για τις οποίες εκδόθηκαν. Η παράγραφος 5, που μας ζητήθηκε να αφαιρεθεί με την αιτιολόγηση ότι επιτρέπει έργα με επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην πραγματικότητα αυστηροποιεί τις ισχύουσες διατάξεις της οδηγίας 92/43, μη επιτρέποντας τέτοια έργα και σχέδια σε οικοτόπους προτεραιότητας και ενδιαιτήματα ειδών προτεραιότητας.
- Στο άρθρο 11
Η παράγραφος 2 συμπληρώθηκε με την άποψη επιστημονικών φορέων ότι για τη διατήρηση των ενδημικών ειδών συμπληρωματική δράση είναι και η διατήρηση γενετικού υλικού στις σχετικές τράπεζες και στους βοτανικούς κήπους.
- Στο άρθρο 16 Προστίθενται δύο τροποποιήσεις του 1650/86:
- Μία στο άρθρο 22 του 1650, το οποίο ορίζει θέματα απαλλοτριώσεων από το ΥΠΕΚΑ στις περιοχές προστασίας. Με τη νέα διάταξη απλοποιείται η διαδικασία απαλλοτριώσεων υπέρ του περιβάλλοντος και συγκεκριμενοποιείται ο τρόπος χρηματοδότησης, που θα είναι μέσω του Πράσινου Ταμείου ή τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Τα παραπάνω κρίθηκαν απαραίτητα για τη λειτουργική χρησιμοποίηση αυτού του εργαλείου για την προστασία.
- Η άλλη τροποποίηση αφορά το άρθρο 28 του 1650, που ορίζει ότι σε περίπτωση εγκλημάτων κατά της βιοποικιλότητας, εκτός από το Δημόσιο, τους ΟΤΑ και το ΤΕΕ, που προέβλεπε ο 1650/86, ως πολιτικοί ενάγοντες μπορούν να παρίστανται και άλλοι οργανισμοί, όπως οι φορείς διαχείρισης, οι ΜΚΟ, επιστημονικοί φορείς και φυσικά πρόσωπα με στόχο την αποτελεσματική τεκμηρίωση των παραβάσεων. Θεωρούμε πως αυτή τη διάταξη απλώνουμε ένα ευρύ κοινωνικό δίχτυ προστασίας πάνω από τα ευαίσθητα οικοσυστήματα που υφίστανται σοβαρές απειλές από συνεχείς παρανομίες.
- Στο άρθρο 18, σχετικά με την ενημέρωση της κοινωνίας, ως εργαλείο χρησιμοποιούνται και οι βοτανικοί κήποι και η πληροφορία που συλλέγεται εκεί.
- Στο άρθρο 20
- Στην παράγραφο 8, σχετικά την κρίσιμη παράκτια ζώνη, η αλλαγή που έγινε κάνει ξεκάθαρο τον τρόπο καθορισμού της κρίσιμης παράκτιας ζώνης, που η διατήρησή της είναι πρωταρχικής σημασίας για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος στις γειτονικές περιοχές. Τα κριτήρια καθορισμού της είναι μέλημα του ΥΠΕΚΑ, αλλά η οριοθέτησή της θα γίνεται σε κάθε περίπτωση με προεδρικό διάταγμα.
- Στην παράγραφο 10, όπως ζητήθηκε από πολλούς βουλευτές μειώθηκαν οι εξουσιοδοτήσεις για υπουργικές αποφάσεις σχετικά με τα έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται σε περιπτώσεις δραματικής υποβάθμισης της βιοποικιλότητας. Επίσης, προστέθηκε ο απαραίτητος καθορισμός της χρονικής διάρκειας των μέτρων στην κοινή υπουργική απόφαση που ορίζει τα επείγοντα μέτρα.
- Στις παραγράφους 2β και 12β προστέθηκαν αναφορές στην προστασία του γενετικού υλικού, καθώς και ειδική παράγραφος 14 με πρόβλεψη για δημιουργία τράπεζας δασικού γενετικού υλικού, όπως πρότεινε η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων. Αν και η τράπεζα υπάρχει και λειτουργεί, άρα δεν χρειάζεται και νέους πόρους, η θεσμοθέτησή της δεν έχει γίνει. Η τράπεζα αυτή θα φροντίζει να διατηρεί το ελληνικό δασικό γενετικό υλικό και σε βάθος 5ετίας μόνο αυτό πια θα χρησιμοποιείται για φυτεύσεις και αναδασώσεις. Με αυτό τον τρόπο θα σταματήσει η μάστιγα των αναδασώσεων με ξενικά είδη που θεωρούνται πλέον εισβάλλοντα και επικίνδυνα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
- Στο άρθρο 21
- Στην παράγραφο 5, στη μεταβατική διάταξη σχετικά με τις οικοδομικές άδειες, αφαιρέθηκε από το α και β η αναφορά στη φυσιογνωμία των περιοχών, κάτι που, όπως εντόπισαν πολλοί βουλευτές είναι ενδεχομένως αόριστο και δύσκολο να εκτιμηθεί από μία υπηρεσία.
- Στην παράγραφο 6, που αφορά στη μεταβατική διάταξη σχετικά με την αδειοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων στις περιοχές προστασίας κατά τη διάρκεια έκδοσης των π.δ. χαρακτηρισμού, η φράση σχετικά με τη φυσιογνωμία αντικαταστάθηκε με την πρόβλεψη του να μη θίγονται οι στόχοι διατήρησης. Τονίζω ότι οι στόχοι διατήρησης είναι συγκεκριμένοι, αναφέρονται στα π.δ. και μπορούν να εξεταστούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ.
- Στο άρθρο 29, παράγραφο 5:
Επειδή πολλοί δασικοί χάρτες έχουν καταρτιστεί λαμβάνοντας υπόψη τις αποφάσεις των ειρηνοδικείων και πρωτοδικείων για να μην κωλυσιεργήσει η ανάρτησή τους, προβλέπεται η ανάρτησή τους όπως έχουν καταρτιστεί και ενδεχομένως θεωρηθεί. Σε αυτή την περίπτωση όμως, ο Γ. Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης θα υποβάλλει υποχρεωτικά ένσταση, ώστε να επανεξεταστεί από τις αρμόδιες Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων ο χαρακτήρας της έκτασης, εφόσον κατά τη δασική υπηρεσία πρόκειται για δασική έκταση. Επειδή, ενδέχεται στο διάστημα που ίσχυσε η καταργούμενη διάταξη να έχει μεταβληθεί με πράξη της Διοίκησης ο χαρακτήρας των εκτάσεων αυτών και επειδή πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη του πολίτη στη Διοίκηση, δεν εξετάζεται ο χαρακτήρας για τις περιπτώσεις αυτές αλλά μόνο για το τμήμα της έκτασης που έχει εκδοθεί η διοικητική πράξη.
Θα ήθελα να επαναλάβω εδώ ότι ο νόμος αυτός είναι ένας νόμος πλαίσιο για την προστασία της βιοποικιλότητας με βιώσιμο τρόπο. Ήδη ετοιμάζονται υπουργικές αποφάσεις και πδ, που προβλέπει το νομοσχέδιο, ώστε να ξεκινήσει άμεσα η εφαρμογή του. Άλλωστε, η αποτελεσματική διατήρηση της βιοποικιλότητας, ως αναντικατάστατου εθνικού κεφαλαίου, αποτελεί βασικό στόχο του υπουργείου μας και σαφή κυβερνητική πολιτική.
Τα επόμενα βήματά μας είναι:
- Η έγκριση της Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα είναι έτοιμη να παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο.
- Η Στρατηγική για το Τοπίο, σύμφωνα και με την ευρωπαϊκή οδηγία για το τοπίο, που θα περιλαμβάνει εξειδικευμένες δράσεις για την προστασία του φυσικού και του πολιτιστικού τοπίου.
- Το Μάιο του 2011, η Ελλάδα ετοιμάζεται να υπογράψει πανηγυρικά, μαζί με τις άλλες χώρες το πρωτόκολλο ABS (AccessandBenefitSharing) που διαμορφώθηκε στη Nagoya της Ιαπωνίας το Νοέμβριο του 2010 για την ασφαλή πρόσβαση και ισότιμο καταμερισμό των κερδών από τους γενετικούς πόρους.
- Τέλος, ομάδα εργασίας ετοιμάζει την επικαιροποίηση και αναμόρφωση της δασικής νομοθεσίας. Εκεί θα προβλεφτούν και ρυθμίσεις που δεν ήταν δυνατόν να μπουν εδώ γιατί χρειάζονταν εξειδικευμένο νομοθετικό πλαίσιο, όπως τα κτηνοτροφικά πάρκα αυτόχθονων αγροτικών ζώων. Στην Ολομέλεια της Βουλής θα κατατεθεί και ο κατάλογος που δείχνει τις προτεραιότητες με τις οποίες θα κινηθούμε για τα ΠΔ των περιοχών προστασίας.
Θα ήθελα τελειώνοντας να σας ευχαριστήσω για τα σχόλιά σας, που ολοκλήρωσαν και βελτίωσαν σημαντικά τις διατάξεις του νομοσχεδίου μας. Δυστυχώς αλλαγές στην αιτιολογική έκθεση δεν ήταν δυνατόν να γίνουν λόγω του κανονισμού της Βουλής».